Jak wyjść z mgły… Znaczenie diety i stylu życia w leczeniu mgły mózgowej po zachorowaniu na Covid-19
Stopniowo wygasza się trzecia fala koronawirusa. Oficjalne wskaźniki zachorowań oscylują wokół kilkuset przypadków dziennie… Ale wiele trudnych problemów pozostało. Przychodzą do mnie moi starzy i nowi pacjenci na konsultacje gastroenterologiczne. U wielu z nich obserwuje bardzo duże zmiany w zachowaniu (których wcześniej nie widziałem). Częste są wypowiedzi: Zapomniałem wziąć ze sobą badań, niestety przez tydzień nie brałem leków – zupełnie o tym nie pamiętałem, czuję się zmęczony i nie mogę spać, zaczynam sobie nie radzić z wieloma problemami. Uświadomiłem sobie, że wyniki badań naukowych dotyczące powikłań Covid-19, publikowane w różnych czasopismach na świecie stają się realną częścią mojej praktyki lekarskiej. W trakcie zebranego wywiadu, prawie wszyscy ci chorzy relacjonują, że na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy przebyli Covid-19.
Na mgłę mózgową po zachorowaniu na COVID-19 cierpi duża część chorych (od 10 do 35%).
Co to jest mgła mózgowa?
Mgła mózgowa jest to uszkodzenie najprawdopodobniej płatów czołowych mózgu, prowadzące do zaburzenia myślenia, pamięci, koncentracji, planowania oraz upośledzenia podejmowania decyzji i przewidywania ich skutków.
Czas trwania choroby
Najczęściej przez kilka tygodni do kilku miesięcy po zachorowaniu na COVID-19.
Główne objawy kliniczne
Głównym objawem klinicznym są zapominanie o czynnościach wykonywanych przed chwilą, zapominanie słów, nazwisk, trudności z podejmowaniem decyzji. Poza tym często występują przewlekłe zmęczenie, zaburzenia snu i uciążliwy ból głowy.
Przyczyny
Mgła mózgowa występuje dość często po przebyciu niektórych chorób infekcyjnych (mononukleoza, grypa oraz bolerioza), a także po zakażeniu wirusem SARS-COV-2 oraz w różnych chorobach autoimmunologicznych i hormonalnych np. w niedoczynności tarczycy, chorobie Hashimoto, w okresie menopauzy.
W chorobach tych dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego wynikającego z nadmiaru produkcji cytokin zapalnych przez układ immunologiczny. Prowadzi to do uszkodzenia wielu komórek nerwowych i połączeń między nimi oraz zmniejszenia wytwarzania neuroprzekaźników.
Do innych współistniejących przyczyn należy u części chorych mikroudary spowodowane mikrozakrzepami (zwiększona krzepliwość krwi) przewlekłe niedotlenienie mózgu, zwłaszcza po przebytym zapaleniu mózgu oraz niedobory witaminy B12, kwasu foliowego, magnezu z powodu gorszego apetytu, co za tym idzie gorszego odżywiania się.
Leczenie
Praktycznie nie ma leczenia farmakologicznego (prace badawcze w toku).
Znaczenie diety w leczeniu mgły mózgowej
Rola diety związana jest z jej potencjalnymi możliwościami łagodzenia przewlekłego zapalenia w organizmie, w tym również w ośrodkowym układzie nerwowym. Przede wszystkim należy zwiększyć spożycie ryb morskich bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 mających silne działanie przeciwzapalne (makrela, łosoś, śledź, sardynki). Zwiększyć należy również spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-9 zawartych w oleju rzepakowym, oliwie z oliwek, orzechach czy też w awokado.
Ponieważ optymalne spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do około 2g dziennie jest trudno, to zgodnie z zaleceniami niektórych naukowców można je uzupełniać przez zażywanie odpowiednich suplementów. Zgodnie z Piramidą Zdrowego Żywienia i Stylu Życia wraz z zaleceniami wszyscy powinniśmy zażywać witaminę D w dawce co najmniej 2000 j.m. (50µg)/dziennie. Najlepiej jednak dawkowanie to ustalić poprzez monitorowanie jej stężenia we krwi.
Niezmiernie ważne jest także spożywanie dużej ilości warzyw i owoców co najmniej ok. 0,5 kg dziennie, lecz generalnie im więcej tym lepiej. Należy zaznaczyć, że powinniśmy spożywać różnorodne, różnokolorowe warzywa i owoce. Dowiedziono, że szczególnie cenne dla naszego mózgu są owoce jagodowe: jagody, borówki, maliny, aronie.
Powinno się także, po zbadaniu we krwi żelaza, ferrytyny oraz witaminy B12, w przypadku niskich wartości ich stężenia we krwi rozpocząć odpowiednią suplementację po konsultacji z lekarzem.
Podkreśla się także, że warto zwiększyć spożycie żywności probiotycznej, która korzystnie wpływa na masz mikrobiom jelitowy. Dużo dobroczynnych bakterii znajduję się, poza wymienionymi już warzywami, w kiszonkach oraz produktach mlecznych fermentowanych (kefiry, maślanki).
Znaczenie aktywności fizycznej w leczeniu mgły mózgowej
Równie ważna jest regularna, codzienna aktywność fizyczna, która zwiększa utlenowanie mózgu i zmniejsza stężenie we krwi hormonów stresu. Najbardziej polecane są ćwiczenia aerobowe o umiarkowanym nasileniu zwiększającym nieznacznie czynności serca. Należą do nich m. in. Bieganie, rower, pływanie, skakanka, pompki. U osób starszych korzystny może być także spacer i nordic walking.
Inne elementy stylu życia
Dotyczą one niektórych zachowań prozdrowotnych wpływających pozytywnie na regenerację mózgu. Należą do nich przede wszystkim odpowiednio długi (7-8h) i dobrej jakości sen oraz psychoterapia i stosowanie różnorodnych technik relaksacyjnych. Zaobserwowano także, że korzyści w regeneracji układu nerwowego u pacjentów z mgłą mózgową można uzyskać stosując tzw. psychobiotyki. Zwiększają one także skuteczność farmakologicznego leczenia depresji u tych chorych. Niektóre badania wykazały, że te bakterie probiotyczne poprawiają zaburzoną równowagę pomiędzy dobrymi i złymi szczepami bakteryjnymi w przewodzie pokarmowym oraz powodują zwiększenie stężenia we krwi niektórych neuroprzekaźników poprawiających nastrój (np. serotoniny) i zmniejszają stężenie we krwi hormonu stresu, jakim jest kortyzol.
Rokowanie
Na szczęście u zdecydowanej większości chorych, jeśli zastosują się do powyższych zaleceń, to po kilku tygodniach lub najwyżej po kilku miesiącach następuje istotna poprawa kliniczna i powrót do „przed chorobowej” sprawności intelektualnej. Poprawę zaobserwować możemy także w badaniu EEG mózgu, w którym ulegają regresji (cofnięciu) nieprawidłowe zmiany w płatach czołowych.