Żywienie i styl życia
-
1. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne Tom 3
Rola żywienia i aktywności fizycznej w profilaktyce otyłości i przewlekłych chorób niezakaźnych, Jarosz M., Respondek W., w: Żywienie człowieka a zdrowie publiczne Tom 3, Gawęcki J., Roszkowski W. F. (red.), PWN, Warszawa, 2023, Wyd. II, 112-125
W rozdziale tym przedstawiono, jak żywienie i poszczególne produkty żywnościowe oraz aktywność fizyczna wpływają na rozwój otyłości i przewlekłych chorób niezakaźnych (cukrzycy typu 2, chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów złośliwych, osteoporozy). Podkreślono, że do najważniejszych czynników ryzyka otyłości i chorób przewlekłych zalicza się za duże spożycie energii, za duże spożycie tłuszczów zwierzęcych, cukrów prostych, soli oraz za małe spożycie warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych.
-
2. Czy wiesz, ile potrzebujesz białka?
Jarosz M., Charzewska J., Wajszczyk B., Chwojnowska Z., Czy wiesz, ile potrzebujesz białka?, Jarosz M. (red.), NPZ, 2019
Czym są białka? Jaka jest ich budowa i podział? Ile białka potrzebujesz? Jakie produkty są dobrym źródłem białka? Ile białka potrzebujesz w chorobie a ile w starszym wieku? Czy sportowcy powinni jeść go więcej? Jakie produkty powinni wybierać wegetarianie? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w powyższej publikacji. Zawiera ona też przykładowe jadłospisy z prawidłową zawartością białka. Całą publikację znajdziesz na:
https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura_bialko.pdf -
3. Czy wiesz, ile potrzebujesz energii z pożywienia?
Jarosz M., Rychlik E., Cichocka A., Białkowska M., Czy wiesz, ile potrzebujesz energii z pożywienia?, Jarosz M. (red.), NPZ, 2019
Ile energii potrzebujesz? Jakie są źródła energii w pożywieniu? Na co ją zużywasz i jak ją zbilansować? Jak sprawdzić ile energii spożywasz? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w powyższej publikacji. Dowiesz się także m.in. jak sprawdzić swoją masę ciała oraz jaki jest wydatek energetyczny przy poszczególnych czynnościach tj. taniec, siedzenie, bieg czy prace domowe. Całą publikację znajdziesz na: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura-energia-1.pdf
-
4. Suplementy diety – czy potrzebujesz?
Stoś K., Wierzejska R., Siuba-Strzelińska M., Suplementy diety – czy potrzebujesz?, Jarosz M. (red.), NPZ, 2019
Co to jest suplement diety? Czy zwyczajowe żywienie wymaga uzupełniania niektórych składników w postaci suplementów diety? Czy suplementy diety są bezpieczne? Jakie są wskazania do stosowania suplementów u kobiet ciężarnych, karmiących piersią, dzieci, osób starszych i mających wzmożony wysiłek fizyczny? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w powyższej publikacji. Całą publikację znajdziesz na: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura_suplementy.pdf
-
5. Czy wiesz, ile potrzebujesz tłuszczów?
Szponar L., Mojska H., Ołtarzewski M., Czy wiesz, ile potrzebujesz tłuszczów?, Jarosz M. (red.), NPZ, 2019
Czym są tłuszcze? Jakie jest zapotrzebowanie na tłuszcz w różnych okresach życia? Jakie wybierać, a jakich unikać? Jak ocenić ilość spożywanego tłuszczu? Jakie są konsekwencje nadmiaru i niedoboru tłuszczu? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w powyższej publikacji. Zawiera ona też przykładowe jadłospisy. Całą publikację znajdziesz na: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura-tluszcze-2.pdf
-
6. Czy wiesz, ile potrzebujesz węglowodanów?
Jarosz M., Sajór I., Gugała-Mirosz S., Nagel P., Czy wiesz, ile potrzebujesz węglowodanów?, Jarosz M. (red.), NPZ, 2019
Czym są węglowodany i jaka jest ich rola w organizmie? Jakie są ich rodzaje? Jakie są źródła węglowodanów w żywności? Jakie mamy zapotrzebowanie na węglowodany w rożnych okresach życia? Co to jest indeks glikemiczny? Jak sprawdzić ile węglowodanów spożywamy? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w powyższej publikacji. Całą publikację znajdziesz na: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/broszura_weglowodany-2.pdf
-
7. Normy żywienia 2008
Normy żywienia człowieka, Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych, Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. (red.), PZWL, IŻŻ, Warszawa, 2008
Autorzy – specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie – pod kierunkiem prof. M. Jarosza przedstawiają zagadnienia dotyczące zapotrzebowania człowieka, omawiają rolę racjonalnego żywienia i aktywności fizycznej w zapobieganiu nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym. Odnoszą się w książce również do suplementów diety, żywności wzbogacanej i genetycznie zmodyfikowanej. Książka adresowana była do dietetyków, technologów żywności i żywienia, pediatrów oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, a także do fizjologów i farmaceutów. Najnowsze normy żywienia ukazały się w 2020 roku.
-
8. Normy żywienia 2017
Normy żywienia dla populacji Polski, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2017
Kolejna edycja norm żywienia pod kierunkiem prof. M. Jarosza, związana z wytycznymi EFSA wzywającymi kraje europejskie do nowelizacji Norm Żywienia zgodnie z nowymi rekomendacjami Europejskimi i Amerykańskimi. Uwzględniono w nich wyniki badań prowadzonych przez EFSA wskazujących wartości referencyjnego spożycia dla większości składników odżywczych. W książce zwrócono szczególną uwagę na znaczenie energii oraz makro- i mikroskładników w fizjologii człowieka oraz ich roli w prewencji otyłości i przewlekłych chorób niezakaźnych. Na zakończenie publikacji omówiono wersję Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób dorosłych z 2016 roku w kontekście przedstawionych norm żywienia dla populacji ogólnej. Najnowsze normy żywienia ukazały się w 2020 roku.
-
9. Normy żywienia 2020
Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.), NIZP-PZH, 2020
Najnowsze normy żywienia dla populacji Polski, zawierają informacje dotyczące zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze dla różnych grup wiekowych, biorąc pod uwagę płeć, masę ciała, aktywność fizyczną i stan fizjologiczny (np. kobiety w ciąży i karmiące piersią). Uwzględniają one nowe wytyczne EFSA i zalecenia międzynarodowe.
-
10. Obiady szkolne – POL-HEALTH
Obiady szkolne z uwzględnieniem zasad Dobrej Praktyki Higienicznej oraz systemu HACCP dla posiłków szkolnych, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2008 – POL-HEALTH Narodowy program zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej
Pod kierunkiem prof. M. Jarosza opracowano 100 przykładowych jadłospisów obiadów szkolnych z u uwzględnieniem zasad Dobrej Praktyki Higienicznej oraz systemu HACCP. Książka była stworzona po to, aby szkoły mogły realizować prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży, korzystając ze zdrowych posiłków obiadowych w różnych kosztach.
-
11. Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży – POL-HEALTH
Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia, Jarosz M. (red.), Warszawa, IŻŻ, 2008 – POL-HEALTH Narodowy program zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej
W książce zostały opracowane zalecenia dotyczące prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz innych czynników stylu życia, zwłaszcza aktywności fizycznej. Podano w niej m.in. praktyczne metody oceny stanu odżywienia uczniów na podstawie pomiarów antropometrycznych, potrzeby żywieniowe dzieci i młodzieży w wieku szkolnym oraz praktyczne wskazówki organizowania aktywności fizycznej w rodzinie i szkole. Zwrócono uwagę na najczęstsze wady w żywieniu dzieci i młodzieży, opisano co powinna zawierać prawidłowa, zbilansowana dieta oraz wykazano jak ważne dla zdrowego żywienia dzieci i młodzieży jest zdrowe żywienie rodziców.
-
12. Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach – POL-HEALTH
Zasady prawidłowego żywienia chorych w szpitalach, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2011 – POL-HEALTH Narodowy program zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej
Prof. M. Jarosz był redaktorem naukowym monografii i głównym autorem rozdziałów książki poświęconej zagadnieniu żywienia chorych w szpitalach. Przedstawiono w niej badania naukowe na temat dramatycznie wysokiej częstości występowania niedożywienia chorych w szpitalach oraz jak bardzo negatywnie wpływa ono na skuteczność i koszty leczenia oraz na występowanie zakażeń szpitalnych. Ważną częścią monografii są przejrzyście przedstawione standardy organizacji żywienia zbiorowego w szpitalach oraz wskazania i przeciwwskazania do żywienia dojelitowego, pozajelitowego i żywienia przez stomię. Omówione zostały w niej także metody oceny stanu odżywienia i sposobu żywienia oraz normy żywienia w żywieniu chorych hospitalizowanych. Dużą wartością praktyczną monografii są zalecenia odnośnie zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego posiłków wydawanych w szpitalach.
-
13. Żywienie osób w wieku starszym
Żywienie osób w wieku starszym, Porady lekarzy i dietetyków, Jarosz M., Dzieniszewski J. (red.), PZWL, Warszawa, 2008
Prof. M. Jarosz był redaktorem i głównym autorem książki zawierającej praktyczne porady i zalecenia specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia dla pacjentów i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Poradnik zawiera cenne wskazówki dotyczące zaleceń żywieniowych dla osób w wieku starszym oraz przykładowe jadłospisy. Autorzy zwracają uwagę, że dzięki aktywności fizycznej i diecie bogatej w makro- i mikroskładniki możemy wpłynąć na nasze samopoczucie i stan zdrowia w wieku starszym. Opisane są też interakcje pomiędzy suplementami diety, żywnością a przyjmowanymi lekami.
-
14. Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami a żywnością?
Jarosz M. i wsp., Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami a żywnością? Poradnik żywieniowy, Borgis, Warszawa, 2005
Poradnik jest przeznaczony dla lekarzy i pacjentów. Znajdują się w nim m.in. odpowiedzi na pytania: Od czego zależy działanie leków w organizmie? Dlaczego mogą wystąpić objawy niepożądane? Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami a składnikami żywności? Umieszczono w nim także przykłady najczęstszych interakcji pomiędzy lekami a żywnością oraz lekami a alkoholem.
-
15. Interakcje pomiędzy lekami a żywnością
Jarosz M., Dzieniszewski J., Interakcje pomiędzy lekami a żywnością, MI Polska, Warszawa, 2000
Prof. M. Jarosz był współautorem książki, w której przedstawiono rodzaje i mechanizmy w jakich dochodzi do interakcji pomiędzy lekami a żywnością. Ważnym elementem monografii są tabelaryczne wykazy leków wpływających na wchłanianie składników pokarmowych i stan odżywienia oraz wykaz leków, których metabolizm jest zaburzony poprzez działanie składników pokarmowych.
