Programy
-
1. Program „Owoce i warzywa w szkole”
Jarosz M., Wolnicka K., Jaczewska-Schuetz J., Tarszewska A., Ewaluacja Programu Owoce i warzywa w szkole – Raport podsumowujący, Warszawa, 2016
Prof. M. Jarosz był kierownikiem badania ewaluacyjnego programu Komisji Europejskiej „Owoce i warzywa w szkole” realizowanego w Polsce na zlecenie i przy współpracy z Agencją Rynku Rolnego (obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) – badania, którego celem była ocena skuteczności programu poprzez określenie jego wpływu na nawyki żywieniowe dzieci, w szczególności na spożywanie owoców i warzyw, a także na poziom wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia. Pierwszy raport z badania za rok szkolny 2010/2011 zyskał w Komisji Europejskiej duże uznanie. Doświadczenia z Polski zostały uwzględnione przez KE przy opracowywaniu wytycznych dla krajów członkowskich do przeprowadzenia kolejnej oceny programu obejmującej lata szkolne 2011/2012 – 2015/2016.
-
2. Projekt pt. „Opracowanie podstaw naukowych żywienia w szpitalach”
Dzieniszewski J., Jarosz M. i wsp., Ocena przesiewowa stanu odżywienia pacjentów dorosłych, [w:] Podstawy naukowe żywienia w szpitalach, Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygieł B., Socha J. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2001;
Jarosz M. i wsp., Pogłębiona ocena stanu odżywienia pacjentów dorosłych, [w:] Podstawy naukowe żywienia w szpitalach, Dzieniszewski J., Szponar L., Szczygieł B., Socha J. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2001
Prof. M. Jarosz był kierownikiem i głównym wykonawcą zadania pt. „Stan odżywienia pacjentów w szpitalach” w ramach projektu zamawianego nr PBZ-012-14 pt. „Opracowanie podstaw naukowych żywienia w szpitalach” finansowanego przez Komitet Badań Naukowych. Zbadano jaki odsetek chorych w szpitalach jest niedożywionych i jakie są przyczyny zaburzeń stanu odżywienia tych pacjentów przed i w trakcie hospitalizacji.
-
3. POL-HEALTH
POL-HEALTH Narodowy program zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej 2007–2016, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2006
Prof. M. Jarosz był pomysłodawcą i kierownikiem narodowego programu zapobiegania nadwadze i otyłości oraz przewlekłym chorobom niezakaźnym poprzez poprawę żywienia i aktywności fizycznej. Został on zatwierdzony przez Ministra Zdrowia i przedstawiony przez prof. M. Jarosza, będącego członkiem delegacji rządu RP na konferencji WHO European Ministerial Conference on Counteracting Obesity w Stambule w 2006 r. Celem programu było:
– zmniejszenie, głównie poprzez poprawę żywienia i wzrost aktywności fizycznej, częstości występowania nadwagi i otyłości,
– zmniejszenie zachorowalności i umieralności na przewlekłe choroby niezakaźne w Polsce (choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze i inne),
– zmniejszenie wydatków na ochronę zdrowia związanych z leczeniem przewlekłych chorób niezakaźnych, a w tym w szczególności otyłości i jej powikłań, a także zmniejszenie skutków ekonomicznych niepełnosprawności i przedwczesnej umieralności.
-
4. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych pt. „Prewencja pierwotna nowotworów”
POL-HEALTH Otyłość, Żywienie, Aktywność Fizyczna, Zdrowie Polaków, Diagnoza stanu odżywienia, aktywności fizycznej i żywieniowych czynników ryzyka otyłości oraz przewlekłych chorób niezakaźnych w Polsce (1960–2005), Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2006
Prof. M. Jarosz był kierownikiem zadania pt. „Diagnoza stanu odżywienia, aktywności fizycznej i żywieniowych czynników ryzyka otyłości oraz przewlekłych chorób niezakaźnych w Polsce (1960–2005)” w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych pt. „Prewencja pierwotna nowotworów”. W publikacji omówiono sytuację epidemiologiczną w Polsce dotyczącą otyłości i przewlekłych chorób niezakaźnych na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Określono także przyczyny, które doprowadziły do rozwoju tej wielkiej epidemii przewlekłych chorób niezakaźnych oraz jakie konsekwencje przyniosła otyłość dla zdrowia publicznego i jakie były konsekwencje ekonomiczne dla państwa.
-
5. Europejska Karta Walki z Otyłością
Europejska Karta Walki z Otyłością, WHO, Stambuł, 2006
Prof. M. Jarosz był ekspertem ds. żywienia i otyłości z ramienia Polski, biorącym udział w latach 2005–2006 w konsultacjach i opracowaniu Europejskiej Karty Walki z Otyłością przyjętej i podpisanej przez ministrów i delegatów 48 krajów regionu europejskiego WHO w trakcie Europejskiej Ministerialnej Konferencji w Stambule (Turcja, 15-17.11.2006). Karta powstała jako odpowiedź na zagrożenie dla zdrowia, gospodarki i rozwoju cywilizacyjnego Europy, związane z narastaniem epidemii otyłości. Przedstawiono w niej m.in. cele, zasady i ramy działań władz krajowych, wszystkich sektorów państwa, mediów, szkół i całego społeczeństwa prowadzących do odwrócenia trendu i opanowania epidemii otyłości. Obecne na konferencji kraje zobowiązały się do przestrzegania zaleceń zawartych w Karcie oraz potraktowania poprawy żywienia i aktywności fizycznej społeczeństwa jako priorytet działania rządów. Całą Europejska Karta Walki z Otyłością znajdziesz pod linkiem: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/87462/E89567.pdf
-
6. POL-HEALTH Karta Żywienia i Aktywności Fizycznej Dzieci i Młodzieży w szkole
Karta Żywienia i Aktywności Fizycznej Dzieci i Młodzieży w szkole, IŻŻ, Rzecznik Praw Obywatelskich
Karta Żywienia i Aktywności Fizycznej Dzieci i Młodzieży w szkole została opracowana pod kierunkiem prof. M. Jarosza w ramach projektu POL-HEALTH w roku 2007. Została ona podpisana przez Rzecznika Praw Obywatelskich i prof. M. Jarosza jako Dyrektora Instytut Żywności i Żywienia. W karcie zawarte są zalecenia dotyczące zasad organizacji prawidłowego żywienia w szkołach oraz zapewnienia właściwego poziomu aktywności fizycznej uczniów. Więcej informacji znajdziesz pod linkiem: https://www.rpo.gov.pl/pliki/1195042943.pdf
-
7. Projekt KIK/34 Szwajcarsko-Polski Program Współpracy Zachowaj Równowagę
Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej, Projekt KIK/34 w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy Zachowaj Równowagę, Jarosz M. (kierownik projektu), Swiss Contribution, IŻŻ, 2011–2016
Prof. M. Jarosz był pomysłodawcą i kierownikiem programu oraz koordynatorem następujących zadań:
Wdrożenie zasad prawidłowego żywienia wśród kobiet w ciąży i matek karmiących i poszerzenie wiedzy o roli aktywności fizycznej.
Edukacja i wdrażanie zasad prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej w przedszkolach i szkołach oraz ocena wpływu tej edukacji na sposób żywienia, stan odżywienia, aktywność fizyczną i poziom wiedzy dzieci i młodzieży.
Wdrażanie zasad racjonalnego stylu życia wśród osób z nadwagą i otyłością w systemie ochrony zdrowia w Polsce.
Upowszechnianie wiedzy o składzie i wartości odżywczej żywności, oświadczeniach żywieniowych i zdrowotnych, znakowaniu żywności celem wpływu na kształtowanie racjonalnych wyborów produktów spożywczych oraz o roli aktywności fizycznej.
Kampania medialna na rzecz zmniejszenia nadwagi i otyłości w Polsce w ramach SPPW.
Celem projektu KIK/34 realizowanego pod hasłem Zachowaj Równowagę w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy było zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Prowadzone działania skierowano do wrażliwych grup społeczeństwa – kobiety w ciąży i matki karmiące, dzieci (od 3 lat) i młodzież (do 18 lat), osoby dorosłe z nadwagą i otyłe oraz szerokie grono konsumentów i producentów żywności. Po 5-letnim okresie realizacji projektu można stwierdzić, że przyniósł on istotne korzyści w postaci zwiększenia poziomu edukacji żywieniowej i poprawy sposobu żywienia społeczeństwa oraz zwiększenia uprawiania aktywności fizycznej wielu grup społecznych w Polsce, zarówno kobiet w ciąży i matek karmiących, dzieci i młodzieży, ich rodziców, również dyrektorów, nauczycieli szkół i przedszkoli oraz wielu milionów konsumentów w Polsce. W ostatnim roku realizacji projektu KIK/34, dzięki wsparciu finansowemu Strony Szwajcarskiej oraz Ministra Zdrowia, Instytut Żywności i Żywienia stworzył podstawy strukturalne funkcjonowania Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ), którym kierował prof. M. Jarosz.
-
8. Program Zmniejszania Społecznych Nierówności w Zdrowiu
Szostak W. B., Cichocka A., Co jeść, aby Twoje serce było zdrowe, Jarosz M. (red.), 2018
Prof. M. Jarosz był redaktorem naukowym książki, w której opracowano zalecenia i jadłospisy mające zmniejszyć zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego (zawały, udary). Zadanie było realizowane ze środków funduszy norweskich oraz budżetu państwa w ramach PL13 Program Zmniejszania Społecznych Nierówności w Zdrowiu. Więcej informacji o projekcie na stronie: http://www.zdrowie.powiat-piotrkowski.pl/pl/
-
9. Projekt badawczy pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego
Traczyk I., Zespół jelita nadwrażliwego a alergia pokarmowa, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2010 w ramach projektu badawczego N404 052 31 realizowanego w latach 2006–2009 pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego (IBS). Badania możliwości wykorzystania probiotyków i skoniugowanych kwasów tłuszczowych (CLA) w leczeniu IBS oraz celiakii i alergii pokarmowej z nim związanych.
Prof. M. Jarosz był kierownikiem grantu i redaktorem naukowym monografii. Zawarto w niej wyniki badań nad wpływem pokarmów na występowanie objawów klinicznych u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego (ZJN) oraz częstość występowania reakcji alergicznych IgE-zależnych u tych pacjentów. Wykazano, że nawet niewielkie podwyższenie stężenia immunoglobulin klasy E może być przyczyną dolegliwości u pacjentów z ZJN. Wykazano również, że ograniczenie w diecie pacjentów z ZJN produktów, przeciwko którym stwierdza się nawet niewielkiego stopnia podwyższone stężenie IgE łagodzi objawy choroby.
-
10. Projekt badawczy pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego
Jarosz M. i wsp., Porównanie stężenia IgE w surowicy pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego (ZJN) i osób zdrowych, Alergia Astma Immunologia, 2011, 16, 2, 90–95 – w ramach projektu badawczego N404 052 31 realizowanego w latach 2006–2009 pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego (IBS). Badania możliwości wykorzystania probiotyków i skoniugowanych kwasów tłuszczowych (CLA) w leczeniu IBS oraz celiakii i alergii pokarmowej z nim związanych.
Wyniki badań nie potwierdziły hipotezy, że w surowicy pacjentów z ZJN częściej obecne są sIgE przeciwko alergenom pokarmowym niż u osób zdrowych. Niewielki wzrost stężenia specyficznego IgE u osób zdrowych nie ma znaczenia klinicznego.
-
11. Projekt badawczy pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego
Respondek W., Zespół jelita nadwrażliwego a nietolerancja glutenu, Jarosz M. (red.), IŻŻ, Warszawa, 2010 w ramach projektu badawczego N404 052 31 realizowanego w latach 2006–2009 pt. Alergia pokarmowa i celiakia u pacjentów z rozpoznanym zespołem jelita nadwrażliwego (IBS). Badania możliwości wykorzystania probiotyków i skoniugowanych kwasów tłuszczowych (CLA) w leczeniu IBS oraz celiakii i alergii pokarmowej z nim związanych.
Prof. M. Jarosz był kierownikiem grantu i redaktorem naukowym monografii. W badaniach stwierdzono, że u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego nietolerancja glutenu występuje istotnie częściej niż w populacji ogólnej, dlatego wskazane jest wykonywanie u tych pacjentów badań diagnostycznych w kierunku celiakii. Udowodniono również, że najczęstszą postacią choroby trzewnej rozpoznawanej u osób z zespołem jelita nadwrażliwego jest postać latentna. Zastosowanie probiotyku Lactobacillus rhamnosus GG z dietą z ograniczeniem glutenu zwiększa jej skuteczność, zwłaszcza u osób cierpiących na biegunkę i wzdęcia.
-
12. Narodowy Program Zdrowia
Sól, cukry i tłuszcze a zdrowie, Materiały edukacyjne dla przedstawicieli administracji publicznej, Jarosz M. (red.), NPZ, IŻŻ, Warszawa, 2017
Pozycja zrealizowana w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016–2018. Materiały edukacyjne zawierają informację na temat szkodliwości spożycia nadmiaru soli, cukru i tłuszczów na zdrowie człowieka oraz korzyści zdrowotne i ekonomiczne wynikające z ograniczenia tych składników. Prof. M. Jarosz był kierownikiem i głównym wykonawcą działań edukacyjnych dla przedstawicieli administracji rządowej i przemysłu spożywczego polegających na upowszechnianiu wiedzy na temat korzyści zdrowotnych i gospodarczych związanych ze zmniejszeniem zawartości soli, cukru i stosowaniem poszczególnych rodzajów tłuszczów w produktach spożywczych.
-
13. Współpraca z EFSA
Jarosz M., Stoś K., Chwojnowska Z., Cichocka A., Wajszczyk B., Charzewska J., Album fotografii produktów i potraw, IŻŻ, Warszawa, 2019
Prof. M. Jarosz był kierownikiem 2 grantów we współpracy z EFSA od 2016 do 2019 roku – Support to National Dietary Surveys in Compliance with the EU Menu Methodology (Fifth Support) Lot 1 – „The Children’s Survey”, Including Subjects from Three Months up to 9 Years Old, Lot 2 – „The Adult’s Survey”, Including Subjects from 10 to 74 Years Old w ramach, których został opracowany album fotografii produktów i potraw. Jest on niezbędny do prowadzenia badań sposobu żywienia różnych grup populacyjnych oraz w poradnictwie dietetycznym do układania jadłospisów.
-
14. Narodowy Program Zdrowia
Jarosz M., Sajór I., Gugała-Mirosz S., Wojda B., Nagel P., Chroń się przed rakiem. Ruch i jedzenie mają znaczenie, IŻŻ, Warszawa, 2017
Monografia zrealizowana w ramach Narodowego Programu Zdrowia w latach 2016–2017. W podręczniku opracowane zostały zalecenia dla populacji w zakresie żywności, żywienia, aktywności fizycznej i stylu życia w celu zmniejszenia ryzyka nowotworów złośliwych. Publikacja powstała w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe dotyczące profilaktyki nowotworów złośliwych oraz wytyczne Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC). Cała publikacja znajduje się pod linkiem: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/izz_chron_sie_przed_rakiem.pdf
-
15. Grant – Zużytkowanie witaminy C przez Helicobacter pylori jako czynnik zmniejszający wewnątrzżołądkowe stężenie witaminy C
Jarosz M., Witamina C a zakażenie Helicobacter pylori praca habilitacyjna, IŻŻ, Warszawa, 1998
Prof. M. Jarosz był kierownikiem i głównym wykonawcą grantu (45/Grant/95) – Zużytkowanie witaminy C przez Helicobacter pylori jako czynnik zmniejszający wewnątrzżołądkowe stężenie witaminy C (1995–1996). Przeprowadzono badania kliniczne w celu odpowiedzi na pytania:
Poprzez jakie mechanizmy bakteria H. pylori prowadzi do zmniejszenia stężenia witaminy C w soku żołądkowym?
Czy H. pylori zużytkuje witaminę C in vitro?
Czy palenie tytoniu ma wpływ na stężenie witaminy C w soku żołądkowym u osób zdrowych oraz u osób chorych z H. pylori?
Czy wielkość spożycia witaminy C ma wpływ na jej stężenie w soku żołądkowym?
Czy podawanie dużych dawek witaminy C przez 4 tygodnie ma wpływ na zakażenie H. pylori?
