Piramidy
-
1. Nowa Piramida opisana w „Lek w Polsce”
Jarosz M., Piramida Żywienia i Stylu Życia Profesora Jarosza 2021 (dla dorosłych), Lek w Polsce, Wyd. Medyk, 2022’05, 32 (372), 41-49
Nowa koncepcja Piramidy oznacza powrót do pierwotnego znaczenia starogreckiego terminu dieta, które w tamtych czasach oznaczało styl życia, a nie tylko sposób żywienia. W związku z tym koniecznością stało się opracowanie nowego planu na zdrowe i długie życie w postaci Piramidy Żywienia i Stylu Życia.
Część żywieniowa jest nadal bardzo ważnym i jasno opisanym obszarem życia człowieka, lecz musi być bardzo ściśle powiązana z naszą codziennością. Dlatego w podstawie Piramidy i w pierwszej zasadzie znalazły się najważniejsze elementy zdrowego stylu życia. Warto mieć je na uwadze i wdrażać je każdego dnia.
Artykuł na temat Piramidy ukazał się w „Lek w Polsce”. Jest on dostępny także w wersji online.
-
2. Piramida Żywienia i Stylu Życia Profesora Jarosza, 2021
Piramida Żywienia i Stylu Życia Profesora Jarosza, Instytut Edukacji Żywieniowej i Stylu Życia, Warszawa, 2021
https://instytutjarosza.pl/piramidy-zywienia-i-stylu-zycia-profesora-jarosza/
-
3. Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży 4-18 lat, 2019
Jarosz M. i wsp., Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży 4-18 lat, IŻŻ, Warszawa, 2019;
Jarosz M., Nowa Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia Dzieci i Młodzieży, Żyw Człow Metab, 2019, 46, 1, 13–14
Prof. M. Jarosz był pomysłodawcą i głównym autorem opracowanej pod jego kierunkiem Piramidy.
Piramida Zdrowego Żywienia i Stylu Życia wraz z 10 zasadami i komentarzami jest prostym, krótkim i zwięzłym sposobem przedstawienia zasad prawidłowego żywienia i najważniejszych elementów stylu życia, których realizacja daje szanse na prawidłowy rozwój, sprawność intelektualną i fizyczną oraz długie życie w zdrowiu.
Wiedza o żywieniu i elementach stylu życia oraz ich wpływie na zdrowie człowieka jest ogromna i podlega stałej ewolucji i zmianom. Dlatego również Piramida co pewien czas podlega modyfikacjom.
Badania naukowe w ostatnich latach wykazały, jak ważne w prawidłowym rozwoju dzieci i młodzieży oraz zapobieganiu otyłości i innym chorobom (rozwijającym się także w życiu dorosłym) są: aktywność fizyczna, prawidłowy sen oraz przestrzeganie zasad korzystania z komputera, telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych. Dlatego też mówimy obecnie o Piramidzie Zdrowego Żywienia i Stylu Życia dając jasno do zrozumienia, że aby być zdrowym, prawidłowe żywienie musi być realizowane łącznie z pozostałymi elementami stylu życia.
W nauce o żywieniu przybyło wiele nowych dowodów na to, że warzywa i owoce powinny być podstawą zdrowego żywienia – dlatego też w dalszym ciągu umieszczane są one w pierwszym piętrze Piramidy dotyczącej żywienia.
Piramida kierowana jest do dzieci i młodzieży (4–18 lat), ich rodziców oraz personelu przedszkoli i środowiska szkolnego (dyrektorów, nauczycieli, intendentów – odpowiadających za żywienie zbiorowe w szkołach).
JAK ROZUMIEĆ PIRAMIDĘ?
Piramida to graficzny opis różnych grup produktów spożywczych, niezbędnych w codziennej diecie, przedstawiony w odpowiednich proporcjach. Im wyższe piętro Piramidy, tym mniejsza ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.
-
4. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym, 2017
Jarosz M. i wsp., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym, IŻŻ, Warszawa, 2017
Prof. M. Jarosz był pomysłodawcą i głównym autorem opracowanej pod jego kierunkiem Piramidy.
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszym wraz z 10 zasadami i opisem jest najprostszym, krótkim i zwięzłym sposobem wyrażenia zasad prawidłowego żywienia. Wiedza o żywności i żywieniu oraz ich wpływie na zdrowie człowieka jest ogromna i podlega stałej ewolucji i zmianom. Dlatego również Piramida co pewien czas podlega pewnym modyfikacjom.
Aktualna Piramida jest odpowiedzią na zalecenia WHO, zawiera w sobie ideę „Mniej cukru, soli i tłuszczu, więcej błonnika”. Ostatnie badania wskazują ponad wszelką wątpliwość, że warzywa i owoce powinny być podstawą naszego żywienia. Dostarczają bowiem wielu bezcennych składników (mineralnych, witamin, polifenoli) i w istotny sposób zmniejszają zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia, cukrzycę i nowotwory oraz wydłużają długość życia człowieka. Z tych powodów warzywa i owoce w Piramidzie znalazły się u jej podstawy.
Poza żywieniem dla naszego zdrowia bardzo ważna jest codzienna aktywność fizyczna, co najmniej 30–45 minut dziennie. Łącznie z dobrze zbilansowanym żywieniem pozwala zapobiec rozwojowi bardzo niebezpiecznej dla naszego zdrowia zarówno nadwagi, jak i otyłości.
Pamiętać należy, że osoby z rozpoznanymi chorobami (m.in. udar, zawał, osteoporoza, cukrzyca typu 2) wymagają indywidualnych zaleceń żywieniowych.
CO TO JEST PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ?
Jest to najprostsze i najkrótsze ogólne przedstawienie kompleksowej idei żywienia, której realizacja daje szansę na aktywne i zdrowe starzenie.
JAK ROZUMIEĆ/CZYTAĆ PIRAMIDĘ?
Piramida to graficzny opis odpowiednich proporcji różnych, niezbędnych w codziennej diecie, grup produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.
DO KOGO KIEROWANA JEST PIRAMIDA?
Piramida kierowana jest do osób w wieku starszym w celu zachowania dobrego stanu zdrowia. U wielu osób z chorobami przewlekłymi (otyłość, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie, osteoporoza) konieczna może być modyfikacja proponowanych zaleceń w porozumieniu z lekarzem i dietetykiem.
-
5. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dorosłych, 2016
Jarosz M. i wsp., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dorosłych, IŻŻ, Warszawa, 2016;
Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, Żyw Człow Metab, 2016, 43, 2, 77–84
Prof. M. Jarosz był pomysłodawcą i głównym autorem opracowanej pod jego kierunkiem Piramidy.
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej wraz z 10 zasadami i opisem jest najprostszym, krótkim i zwięzłym sposobem wyrażenia zasad prawidłowego żywienia.
Wiedza o żywności i żywieniu oraz ich wpływie na zdrowie człowieka jest ogromna i podlega stałej ewolucji i zmianom. Dlatego również Piramida co pewien czas podlega pewnym modyfikacjom. Aktualna Piramida jest odpowiedzią na zalecenia WHO, zawiera w sobie ideę „Mniej cukru, soli i tłuszczu, więcej błonnika”.
Ostatnie badania wskazują ponad wszelką wątpliwość, że warzywa i owoce powinny być podstawą naszego żywienia. Dostarczają bowiem wielu bezcennych składników (mineralnych, witamin, polifenoli) i w istotny sposób zmniejszają zachorowalność i umieralność na choroby układu krążenia, cukrzycę i nowotwory oraz wydłużają długość życia człowieka. Z tych powodów warzywa i owoce w Piramidzie Zdrowego Żywienia 2016 znalazły się u jej podstawy.
Drugą ważną zmianą jest umieszczenie w Piramidzie ziół, które nie tylko poprawiają smak potraw, dostarczając jednocześnie wielu prozdrowotnych składników, lecz także mogą pomóc w redukcji spożycia soli. Można nimi bowiem zastąpić sól kuchenną, która jest traktowana jako „cichy zabójca” i w dużej mierze odpowiada za zawały serca i udary mózgu.
Poza żywieniem dla naszego zdrowia bardzo ważna jest codzienna aktywność fizyczna, co najmniej 30-45 minut dziennie. Łącznie z dobrze zbilansowanym żywieniem pozwala zapobiec rozwojowi bardzo niebezpiecznej dla naszego zdrowia zarówno nadwagi, jak i otyłości.
Pamiętać należy, że osoby z rozpoznanymi chorobami (m.in. udar, zawał, osteoporoza, cukrzyca typu 2) wymagają indywidualnych zaleceń żywieniowych.
CO TO JEST PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ?
Jest to jak najprostsze i jak najkrótsze ogólne przedstawienie kompleksowej idei żywienia, której realizacja daje szansę na zdrowe długie życie oraz zachowanie sprawności intelektualnej i fizycznej do późnych lat życia.
JAK ROZUMIEĆ/CZYTAĆ PIRAMIDĘ?
Piramida to graficzny opis odpowiednich proporcji różnych, nie-zbędnych w codziennej diecie, grup produktów spożywczych. Im wyższe piętro piramidy, tym mniejsza ilość i częstość spożywanych produktów z danej grupy żywności.
DO KOGO KIEROWANA JEST PIRAMIDA?
Piramida kierowana jest do osób zdrowych w celu zachowania dobrego stanu zdrowia. Należy pamiętać, że w przypadku współistnienia chorób cywilizacyjnych (typu otyłość, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie, osteoporoza) konieczna może być modyfikacja proponowanych zaleceń w porozumieniu z lekarzem i dietetykiem. W wielu przypadkach ww. chorób stosowanie się do podanych w piramidzie zasad może zahamować rozwój tych chorób w ich pierwszej fazie.
-
6. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla Dzieci i Młodzieży, 2016
Jarosz M., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla Dzieci i Młodzieży, Żyw Człow Metab, 2016, 43, 3, 145–151
W artykule przedstawiono uzasadnienie do opracowania pod kierunkiem prof. M. Jarosza Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla Dzieci i Młodzieży. Po raz pierwszy w podstawie części żywieniowej piramidy znalazły się warzywa i owoce jako jeden z najważniejszych składników żywieniowych. Natomiast w samej podstawie piramidy umieszczono różnego rodzaju aktywności fizyczne, bez których utrzymywanie prawidłowej masy ciała u dzieci i młodzieży jest praktycznie niemożliwe do zrealizowania.
-
7. Medycyna stylu życia
Jarosz M., Rychlik E., Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej, [w:] Medycyna stylu życia, Śliż D., Mamcarz A. (red.), PZWL, Warszawa, 2018, 103–117
W rozdziale została omówiona opracowana w 2016 roku Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dorosłych. Przedstawiono przyczyny nowelizacji poprzedniej Piramidy z roku 2009. Jako podstawę związaną z żywieniem uznano warzywa i owoce oraz wprowadzono do podstawy piramidy aktywność fizyczną. Zarówno sama piramida, jak i dołączone do niej 10 zasad jest odpowiedzią na rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i zawiera w sobie ideę „mniej cukru, soli i tłuszczu, więcej błonnika”.
-
8. Starzenie – teraźniejszość i przeszłość
Jarosz M., Starzenie – teraźniejszość i przeszłość, Żyw Człow Metab, 2018, 2, 84–88
Prof. M. Jarosz był autorem artykułu, w którym przedstawiono dane dotyczące szybkiego wzrostu w XXI w. populacji w starszym wieku (powyżej 65 r. życia) i związane z tym zjawiskiem narastanie częstości występowania chorób żywieniowozależnych, głównie układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy typu 2, nowotworów i osteoporozy. Autor przedstawił w jaki sposób nowa Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla osób w wieku starszy może spowolnić rozwój powyższych chorób i wydłużyć okres życia w zdrowiu. W artykule zwrócił szczególną uwagę na to, aby osoby starsze nie wycofywały się z życia i przełamywały bariery psychiczne i niechęć do pokonywania trudności i funkcjonowały bardziej aktywnie i twórczo. Jak wynika z nowej Piramidy i dołączonych do niej zaleceń – nie tylko odpowiedni sposób żywienia i aktywności fizycznej, ale w dużej mierze aktywność umysłowa i zaangażowanie w życie społeczne decydują o tzw. zdrowym starzeniu.
